Yara Bakımı
Yara, herhangi bir nedenle deri ve doku bütünlüğünün bozulması olarak
tanımlanabilir. Fiziksel ve kimyasal nedenlerle deri, kas, kemik, damar, sinir vb.
yapıların bütünlüğünün bozulması, tahrip olması, dokunun fizyolojik
özelliklerinin geçici bir süreyle veya tamamen kaybolmasına yaralanma denir.
Yaralanmalarda derinin koruma özelliği bozulacağından enfeksiyon riski de artar.
Yara bakımının amacı, kirli ve enfekte yaraları iyileşmeye hazırlamak için
temizlemek ve normal iyileşme gerçekleşinceye kadar yaranın temiz kalmasını
sağlamaktır.
Yara bakımı ve pansumanın tipi; yaranın türü, genişliği ve özelliğine göre değişir.
Yara ve Fizyopatolojisi Fizyopatoloji, bir hastalık ya da hastalık olarak
adlandırılamayacak anormal durumlar nedeniyle normal, mekanik, fiziksel ve
biyokimyasal işlevlerde ortaya çıkan bozuklukları inceler. Yara fizyopatolojisi
yaranın normal iyileşme sürecini etkileyen enfeksiyon ya da skarlarla ilgilidir.
Yaralar farklı kategorilere ayrılarak incelenir. Yaraların her türü
fizyopatolojilerinden kaynaklanan farklı bir komplikasyon riski taşır.
Yara Çeşitleri Yaralar; görünümüne, oluş nedenine, patojen mikroorganizma ile
kirlenme durumuna göre farklı biçimlerde sınıflandırılır. Yaranın
sınıflandırılması yaranın değerlendirilmesini kolaylaştırır ve olası risklerin
önceden fark edilmesini sağlar.
Deri Bütünlüğüne Göre Yaralar
Deri bütünlüğüne göre yaralar, açık ve kapalı yara şeklinde sınıflandırılır.
Ø Açık yaralar: Deri ve derialtı dokular zedelenmiş ve deri bütünlüğü değişik
boyutlarda hasar görmüş yaralardır.
Açık yaralar, özellikle tetanos ve gazlı gangrene neden olan anaerobik (oksijensiz
ortamda üreyen) mikroorganizmalara karşı hassas yaralardır. Bundan dolayı,
yaralanma mekanizması ve yaralanmaya neden olan aletin ne olduğu öğrenilmeli,
yaralının aşı öyküsü alınarak doktor istemine göre tetanos aşısı uygulanmalıdır.
Tetanoz aşısı ve immünglobülin uygulaması aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Ø Kapalı yaralar: Künt travmalar sonucu oluşan, deri bütünlüğünün bozulmadığı
yaralardır. Kapalı yaralar aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
Yatak Yarası Tedavisi
I ve II evre yatak yaraları genellikle hastanın iyi bakımı, yaranın kapsayıcı ve titiz
bakımı ile birkaç hafta ve/veya birkaç ay içerisinde iyileşir. III ve IV evre yatak
yaralarını iyileştirmek daha zordur.
BASINCIN AZALTILMASI
Yatak yarası tedavisinde ilk adım yatağa sürekli temas eden bölgedeki baskıyı
azaltmaktadır. Stratejiler şunlardır;
• Pozisyon Verme: Eğer bir yatak yarası varsa hastaya düzenli olarak doğru
pozisyonlar verilmelidir. Eğer hasta tekerlekli sandalye kullanıyorsa 15 dk. bir
ağaırlığını diğer tarafa vermeli, saatte bir de pozisyonu değiştirilmelidir. Eğer
yataya bağımlı bir hasta ise her iki saatte bir pozisyonu değişritilmelidir.
• Destekleyici Malzemelerin Kullanılması: Uygun pozisyonda hastanın
yatırılması, pozisyon verilmesi, yara ve cildin basınçtan korunabilmesi için özel
yastıklar ve tamponlar kullanılmalıdır. Eğer tekerlekli sandalyede iseniz köpük,
hava ve su dolu yastıkları tampon olarak kullanabilirsiniz.